Rozmowa z dr Maciejem Firlejem, specjalistą chirurgiem z sochaczewskiej Kliniki Alfa

Co to są żylaki nóg, jakie są powody ich powstania?

Przewlekła niewydolność żylna w obrębie kończyn dolnych, potocznie nazywana żylakami nóg, powstaje w wyniku niewydolności zastawek w naczyniach żylnych. Są to anatomiczne blokady dla cofającej się dzięki siłom ciężkości krwi żylnej. Wzrost ciśnienia w tych powierzchownych naczyniach żylnych powoduje ich rozdęcie. Takie poszerzenie ściany żył jest nieodwracalne. Choroba ta ma związek zarówno z czynnikami wrodzonymi (nieprawidłowo działająca zastawka żylna oraz słabość ściany żyły) jak i trybem życia. Czynnik genetyczny także odgrywa niemałą rolę w powstaniu tego schorzenia. Wszyscy widzimy, jak często dotyczy dziadków, rodziców i dzieci. Mamy też swój własny wkład w powstanie tej choroby. To siedzący tryb życia, otyłość, ciasny ubiór utrudniający oddech czy częste ciąże.

Jak rozpoznać skłonność do żylaków?

Początkowo są to bardzo delikatne zmiany, takie jak “pajączki naczyniowe”, uwidocznienie się Ĺźył siatkowatych. Często pacjentki zgłaszają się tylko z powodĂłw kosmetycznych, ale nie naleĹźy tych objawĂłw bagatelizować. Inny, częsty objaw pojawiający się stopniowo, to uczucie ciężkich nĂłg, szczegĂłlnie wieczorem. Początkowo tylko po siedzeniu, a przy chodzeniu ustępujący, w późniejszej fazie choroby utrzymujący się stale. MoĹźe pojawić się świąd skĂłry, a takĹźe często obserwowane nocne kurcze nĂłg. W końcu pojawiają się widoczne gołym okiem Ĺźylaki.

Jakie są konsekwencje zaniedbania i nieleczenia żylaków?

Stopniowo narastają obrzęki nóg, pojawiają się przebarwienia skóry, w końcu owrzodzenie żylne. Bardzo ważne jest to, że żylakom często towarzyszy zakrzepica żylna, która bywa zagrożeniem życia. Chciałbym podkreślić, że raz poszerzone naczynie żylne nie wróci już do swojej pierwotnej postaci.

Jak leczyć żylaki?

W początkowej fazie choroby, gdy nie ma jeszcze niewydolniości żylnej, należy skupić się na profilaktyce a także - w co osobiście bardzo wierzę - warto stosować kompresjoterapię (podkolanówki czy pończochy przeciwżylakowe), można stosować też leki flebotropowe. Gdy niewydolność żylna jest potwierdzona badaniem przepływów żylnych (dopplerowskim), głównych sposobem jest leczenie zabiegowe. Można też stosować skleroterapię.

Kiedy najlepiej należy zgłosić się do chirurga?

Zawsze, gdy pojawiają się nawet bardzo małe zmiany, można wtedy wyjaśnić zasady profilaktyki, wykonać pierwsze badania USG. Na pewno, gdy w USG dopplerowskim jest potwierdzona niewydolność żylna, należy rozmawiać z chirurgiem o dalszym leczeniu. Bardzo ważne jest, by usunąć żylaki w początkowym okresie choroby, gdy nie wystąpiły jeszcze takie powikłania jak zakrzepica czy owrzodzenie żylne.

Jak wygląda ten zabieg?

W praktyce jest to najczęściej małe nacięcie w pachwinie oraz przy kostce, a także kilka drobnych nacięć w innych miejscach. Zazwyczaj te zabiegi wykonuje się w trakcie pobytów jednodniowych. Długość rekonwalescencji jest indywidualna, zależy od zaawansowania zmian i charakteru pracy.